(Xây dựng) - Dự kiến đến năm 2023, với việc có thêm Nhà máy nhiệt điện An Khánh đi vào sử dụng thì lượng tro, xỉ than từ các nhà máy nhiệt điện và hóa chất trên địa bàn tỉnh Bắc Giang sẽ đạt đến con số khoảng 1,220 triệu tấn/năm, tương ứng với khoảng 225 nghìn m3/năm. Nếu không có những biện pháp kiên quyết và triệt để ngay từ bây giờ sẽ có thể kéo theo những hệ lụy lớn trong tương lai.

Tập kết nguyên vật liệu tại Công ty Nhiệt điện Sơn Động –TKV.

Phát thải nhiều, xử lý ít

Theo thống kê của UBND tỉnh Bắc Giang, đến nay chỉ tính riêng 2 nhà máy nhiệt điện (Công ty Nhiệt điện Sơn Động – TKV, Nhà máy Nhiệt điện An Khánh) và một nhà máy sản xuất phân đạm (Công ty TNHH một thành viên Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc) hàng năm đã phát thải hàng triệu tấn tro, xỉ ra môi trường. Hiện tại, Công ty TNHH MTV Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc có nguồn phát thải thấp nhất là khoảng 180 nghìn tấn/năm. Công ty Nhiệt điện Sơn Động – TKV khoảng 440 nghìn tấn/năm. Đứng đầu là Công ty TNHH một thành viên An Khánh với Nhà máy nhiệt điện dự kiến được đưa vào sử dụng năm 2020, phát thải khoảng 800 nghìn tấn/năm. Như vậy, tổng lượng tro, xỉ toàn tỉnh Bắc Giang ước khoảng hơn 1,2 triệu tấn/năm.

Đáng chú ý là, mặc dù số lượng tro, xỉ phát thải lớn nhưng khả năng tiêu thụ, xử lý của các đơn vị khá thấp. Hiện mới có Công ty TNHH một thành viên Phân đạm và Hóa chất Hà Bắc tiêu thụ được hết số lượng tro, xỉ phát thải ra, còn lại hai nhà máy nhiệt điện chỉ đáp ứng được khoảng 30% lượng tro, xỉ phát thải hàng năm.

Với việc nguồn tro, xỉ dư thừa lớn khiến cho các đơn vị phải mở rộng diện tích bãi thải để đáp ứng nhu cầu tập kết. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn tài nguyên đất đai cho việc xây dựng bãi thải, chi phí quản lý của doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng lớn đến môi trường, nguồn nước, không khí ở khu vực xung quanh bãi thải. Theo tính toán, riêng tại Công ty Nhiệt điện Sơn Động –TKV, diện tích làm bãi tập kết tro, xỉ hiện nay chỉ đáp ứng được trong khoảng thời gian 5 năm nữa.

“Hô biến” tro, xỉ thành vật liệu xây dựng

Để đối phó với tình trạng “bội thực” lượng tro, xỉ phát thải ra môi trường, mới đây UBND tỉnh Bắc Giang đã ban hành Kế hoạch sử dụng tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất và phân bón làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng sử dụng trong các công trình xây dựng, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh. Theo đó, từ năm 2020 phải xử lý, sử dụng tro, xỉ của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hoá chất, phân bón trên địa bàn tỉnh làm phụ gia khoáng cho sản xuất xi măng, thay thế một phần sét để sản xuất clanhke xi măng. Thay thế môt phần sét để sản xuất gạch đất sét nung, làm phụ gia khoáng cho sản xuất bê tông và gạch không nung, làm vật liệu san lấp mặt bằng công trình, hoàn nguyên mỏ và làm đường giao thông. Định hướng trong thời gian tới của tỉnh Bắc Giang là xử lý và sử dụng tro, xỉ làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng, sử dụng trong các công trình xây dựng đạt khoảng 80% tổng lượng tích luỹ. Trong đó, 30% dành cho làm phụ gia khoáng cho sản xuất xi măng; thay thế một phần đất sét để sản xuất clanhke xi măng; 70% làm vật liệu san lấp mặt bằng công trình, hoàn nguyên mỏ và làm đường giao thông.

Hiện nay, UBND tỉnh Bắc Giang cũng đang giao Sở Xây dựng Bắc Giang là đơn vị chủ trì, phối hợp với các ngành liên quan, UBND cấp huyện và các doanh nghiệp có nhà máy nhiệt điện, phân bón triển khai thực hiện sớm kế hoạch. Đồng thời yêu cầu Sở Xây dựng thường xuyên kiểm tra, đánh giá và tổng hợp báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch với UBND tỉnh và Bộ Xây dựng theo định kỳ… Đồng thời, yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp với Sở Công Thương thực hiện thu hồi phần diện tích bãi thải vượt quy định của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hoá chất, phân bón, bảo đảm yêu cầu đến năm 2020 diện tích bãi thải không quá 2 năm sản xuất trung bình, đôn đốc các chủ cơ sở phát thải, chủ đầu tư các dự án đầu tư xây dựng và các cơ quan chủ quản quản lý các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hoá chất, phân bón có trách nhiệm lập đề án xử lý và tiêu thụ tro xỉ, thạch cao trình Bộ Công Thương phê duyệt theo quy định.